यहां पर विलोम शब्द (Vilom Shabd in Hindi) के बारे में जानने वाले है। हर शब्द का एक निश्चित अर्थ और मतबल होता है, किसी शब्द का उल्टा अर्थ या विपरीत अर्थ देने वाले शब्द को उस शब्द का विलोम शब्द कहते हैं।
विलोम शब्द को विलोमार्थक शब्द, प्रतिलोमार्थक शब्द, विरुद्धार्थी शब्द, विपर्यायवाची शब्द, विपरीतार्थक शब्द भी कहा जाता हैं। यदि आप सम्पूर्ण हिंदी व्याकरण पढ़ना चाहते हैं तो यहां क्लिक करें।

विलोम शब्द बनाने की विधियाँ
विलोम शब्द हम निम्न विधियों के द्वारा बना सकते हैं:
- लिंग परिवर्तन करके
- विपरीत जाति शब्द से
- उपसर्ग का प्रयोग करके
- उपसर्ग की जगह प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को परिवर्तित करके
- नञ समास के पद के रूप में
लिंग परिवर्तन करके
- पुरुष – महिला
- शेर – शेरनी
- लड़की – लड़का
विपरीत जाति शब्द से
- आजादी – गुलामी
- मीठा – कड़वा
- अधिक – कम
उपसर्ग का प्रयोग करके
- चर -अचर
- एक – अनेक
- लक्षण -कुलक्षण
उपसर्ग की जगह प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को परिवर्तित करके
- एकतंत्र – बहुतंत्र
- लघुकाय – विशालकाय
- राजतंत्र – गणतन्त्र
नञ समास के पद के रूप में
- आस्तिक – नास्तिक
- अनुराग – विराग
- दुर्लभ – सुलभ
अब हम अ से ज्ञ तक विलोम शब्द जानते है। यहां पर विलोम शब्द 1000 से भी अधिक शेयर किये है।
विलोम शब्द 1000+ (Vilom Shabd in Hindi)
अ, आ, इ, ई, ए और ऐ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम |
| अल्प | अधिक |
| अर्पण | ग्रहण |
| अपकार | उपकार |
| अर्वाचीन | प्राचीन |
| अपेक्षा | उपेक्षा |
| अनित्य | नित्य |
| अंत | अनंत |
| अनुज | अग्रज |
| अनुरक्ति | विरक्ति |
| अमृत | जहर, विष |
| अग्रिम | अन्तिम |
| अनुकूल | प्रतिकूल |
| अंगीकार | अस्वीकार |
| अधम | उत्तम |
| अति | अल्प |
| अमर | मर्त्य |
| अनाथ | सनाथ |
| अंतर | बाह्य |
| अल्पायु | दीर्घायु |
| अस्त | उदय |
| अनुतीर्ण | उत्तीर्ण |
| आदर | अनादर |
| अल्पकालीन | दीर्घकालीन |
| अपेक्षित | अनपेक्षित |
| अवनि, भू, पृथ्वी | अम्बर, नभ, आकाश |
| अनुपस्थिति | उपस्थिति |
| अतल | वितल |
| आरोह | अवरोह |
| अमावस्या | पूर्णिमा |
| अनैतिहासिक | ऐतिहासिक |
| अन्धकार | प्रकाश |
| असली | नकली |
| अधिक | न्यून |
| आदि | अंत |
| आय | व्यय |
| आस्था | अनास्था |
| आकर्षण | विकर्षण |
| आलस्य | स्फूर्ति |
| आग्रह | दुराग्रह |
| आगामी | गत |
| आद्र | शुष्क |
| आदान | प्रदान |
| अर्थ | अनर्थ |
| आहार | निराहार |
| अथ | इति |
| अनुराग | विराग |
| आर्द्र | शुष्क |
| आविर्भाव | तिरोभाव |
| अनिवार्य | वैकल्पिक |
| आजादी | गुलामी |
| आमिष | निरामिष |
| अभिमान | नम्रता |
| अग्नि | जल |
| अग्राह्य | ग्राह्य |
| अगम | सुगम |
| अस्पृश्य | स्पृश्य |
| आदर्श | यथार्थ |
| अचल | चल |
| अवलम्ब | निरालम्ब |
| अकलुष | कलुष |
| अभ्यस्त | अनभ्यस्त |
| अधर्म | सध्दर्म |
| अभिज्ञ | अनभिज्ञ |
| अंशतः | पूर्णतः |
| अजल | निर्जल |
| अल्पज्ञ | बहुज्ञ |
| अनुरक्त | विरक्त |
| आश्रित | निराश्रित |
| अरुचि | रुचि |
| अवनति | उन्नति |
| आयात | निर्यात |
| आस्तिक | नास्तिक |
| अनुग्रह | विग्रह |
| अरूचि | सुरूचि |
| अनुपस्थित | उपस्थित |
| अजीब | अनोखा |
| अस्ताचल | उदयाचल |
| अपचार | उपचार |
| आशा | निराशा |
| अमीर | ग़रीब |
| अच्छाई | बुराई |
| अनुर्तीण | उर्तीण |
| अक्सर | कभी कभार |
| अवनी | अंबर |
| अनजान | जाना पहचाना |
| अर्जित | अनर्जित |
| अज्ञान | ज्ञान |
| अनिष्ट | इष्ट |
| आकाश | पाताल |
| अनुमति देना | मना करना |
| अपमान | सम्मान |
| अंतिम | प्रारंभिक |
| अनुलोम | प्रतिलोम |
| अल्पसंख्यक | बहुसंख्यक |
| आधुनिक | प्राचीन |
| अंधेरा | उजाला |
| आदत्त | प्रदत्त |
| आग्रह | अनाग्रह |
| अतिथि | आतिथेय |
| आकीर्ण | विकीर्ण |
| आगामी | विगत |
| आना | जाना |
| आसक्त | अनासक्त |
| आत्मा | परमात्मा |
| आहान | विसर्जन |
| आधार | आधेय |
| आभ्यन्तर | बाह्म |
| आचार | अनाचार |
| अदोष | सदोष |
| अनाहूत | आहूत |
| अगला | पिछला |
| अतुकान्त | तुकान्त |
| अर्पित | गृहीत |
| अधः | उपरि |
| अस्वस्थ | स्वस्थ |
| आच्छादित | अनाच्छादित |
| अर्जन | वर्जन |
| अधुनातन | पुरातन |
| अत्यधिक | अत्यल्प |
| आगम | लोप |
| अराग | सुराग |
| आलोक | अंधकार |
| अज्ञ | विज्ञ |
| अचर | चर |
| अकाल | सुकाल |
| आदिष्ट | निषिद्ध |
| अघ | अनघ |
| आवश्यक | अनावश्यक |
| आदि | अनादि |
| अन्तरंग | बहिरंग |
| अनेकता | एकता |
| अनैक्य | ऐक्य |
| अकाम | सुकाम |
| आगत | अनागत |
| अधिकारी | अनाधिकारी |
| अवर | प्रवर |
| अर्थी | प्रत्यर्थी |
| आकुंचन | प्रसारण |
| अंतर्मुखी | वहिर्मुखी |
| आवृत | अनावृत |
| अजेय | जेय |
| अपना | पराया |
| अश्रु | हास |
| अनेक | एक |
| अन्तर्द्वन्द्व | बहिर्द्वन्द्ध |
| अवनत | उन्न्त |
| अग्र | पश्च |
| अदेय | देय |
| अच्छा | बुरा |
| आग्रही | दुराग्रही |
| आधार | निराधार |
| अंकुश | निरंकुश |
| आतुर | अनातुर |
| अनुलोम | विलोम |
| अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
| अक्रुर | क्रुर |
| इहलोक | परलोक |
| इच्छित | अनिच्छित |
| इष्ट | अनिष्ट |
| इच्छा | अनिच्छा |
| ईश्वर | अनीश्वर |
| इंसाफ | गैर इंसाफ |
| ईमानदार | बेईमान |
| ईश्वरवाद | अनीश्वरवाद |
| ईर्ष्या | प्रेम |
| इधर | उधर |
| इकहरा | दुहरा |
| ईद | मुहर्रम |
| इसका | उसका |
| इकट्ठा | अलग |
| इति | अथ |
| ईषत | अलम |
| ईश | अनीश |
| एकता | अनेकता |
| एक | अनेक |
| ऐश्वर्य | अनैश्वर्य |
| ऐसा | वैसा |
| एकांगी | सर्वांगीण |
| एडी | चोटी |
| ऐक्य | अनैक्य |
| एकत्र | विकर्ण |
| एकल | बहुल |
| एकेश्वरवाद | बहुदेववाद |
| एकमुखी | बहुमुखी |
| ऐहिक | पारलौकिक |
| एकतंत्र | बहुतंत्र |
हम विरुद्धार्थी शब्द हिंदी 1000 की सूची में विलोम शब्द 100 (vilom shabd hindi mein) से भी अधिक पढ़ चुके है।
यह भी पढ़े: सम्पूर्ण हिंदी व्याकरण
उ और ऊ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| उदघाटन | समापन |
| उन्मुख | विमुख |
| उत्तम | अधम |
| उपकार | अपकार |
| उत्साह | निरुसाह |
| उर्ध्व | निम्न |
| उदय | अस्त |
| ऊपर | नीचे |
| उद्यम | निरुद्यम |
| उऋण | ऋण |
| उत्तर | दक्षिण |
| उर्ध्व | अधो |
| उपस्थित | अनुपस्थित |
| उर्ध्वगामी | अधोगामी |
| उद्धत | विनीत |
| उत्कर्ष | अपकर्ष |
| उधार | नगद |
| उन्नति | अवनति |
| उपचार | अपचार |
| उपयोगी | अनुपयोगी |
| उचित | अनुचित |
| उपयुक्त | अनुपयुक्त |
| उत्तरायण | दक्षिणायन |
| उष्ण | शीतल, शीत |
| उपाय | निरुपाय |
| उत्थान | पतन |
| उत्कृष्ट | निकृष्ट |
| उदार | अनुदार |
| उद्यमी | आलसी |
| उन्नयन | अवनयन |
| उषा | संध्या |
| उर्वर | ऊसर |
| उदास | प्रफुल्ल, प्रसन्न |
| उग्र | सौम्य |
| उच्च | निम्न |
| उदात्त | अनुदात्त |
| उन्मुख | विमुख |
| उपकारक | अपकारक |
| उत्पतन | अवतरण, निपतन |
| उदित | अस्त |
| उपसर्ग | प्रत्यय |
| उतार | चढ़ाव |
| उपयोग | दुरूपयोग |
| उन्मीलन | निमीलन |
| उत्तीर्ण | अनुत्तीर्ण |
| उपमेय | अनुपमेय |
| उपभुक्त | अनुपभुक्त |
| ऊँच | नीच |
| उदयाचल | उस्ताचल |
| उदीची | प्रतीची |
| उपमा | अनुपमा |
| उपार्जित | स्वंयप्राप्त |
| उदार | कृपन |
| उन्मूलन | मुलन |
| उपजाऊ | बंजर |
यह भी पढ़े: 1000+ हिंदी मुहावरे
ओ और औ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| औगत | सुगत |
| औपचारिक | अनौपचारिक |
| औचित्य | अनौचित्य |
| ओज | ओजहीन |
| औपचारिकता | अनौपचारिकता |
| औचक | नियमित |
| ओजस्वी | निस्तेज |
| औद्योगिक | अनौद्योगिक |
| ओट | प्रकट |
| औंधाना | सीधा करना |
| ओजस्वी | ओजहीन |
| औपन्यासिक | अनौपन्यासिक |
| औघर | सुघर |
| औहाती | विधवा |
| औरत | मर्द |
| औचक | अक्सर |
| औंधा | सीधा |
| ओछा | गंभीर |
| ओढना | बिछाना |
| औवल | आखिर |
| ओजस्विता | ओजहीनता |
| ओतप्रोत | विलग |
| औलाद | वालिद |
| ओखली | मूसल |
ऋ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
क और ख से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| कल | आज |
| कपट | निष्कपट |
| कनीय | वरीय |
| कंजूस | दानी |
| कड़ा | मुलायम |
| कुपुत्री | सुपुत्री |
| क्रम | व्यक्तिक्रम |
| कन्या | वर |
| कार्य | अकार्य |
| कृष | स्थूल |
| कथ्य | अकथ्य |
| कुसुम | वज्र |
| कंटक | पुष्प |
| कनिष्ठ | ज्येष्ठ |
| करुण | निष्ठुर |
| कपूत | सपूत |
| क्रूर | अक्रूर |
| क्रय | विक्रय |
| कर्मण्य | अकर्मण्य |
| कुटिल | सरल |
| कमीना | भला |
| केंद्रित | विकेन्द्रित |
| काला | गोरा |
| कोप | कृपा |
| कटु | मधुर |
| कठिन | सरल |
| कुकृति | सुकृत्य |
| क्रिया | प्रतिक्रिया |
| कर्कश | सुशील |
| कलुष | निष्कलुष |
| कसूरवार | बेकसूर |
| क्रुद्ध | शान्त |
| कायर | निडर |
| कर्मठ | अकर्ममण्य |
| कठोर | कोमल |
| कर्म | निष्कर्म |
| कुख्यात | विख्यात |
| कदाचार | सदाचार |
| कृतज्ञ | कृतघ्न |
| कड़वा | मीठा |
| कलकल | शांत |
| कम | ज्यादा, अधिक |
| कलंक | निष्कलंक |
| कीर्ति | अपकीर्ति |
| क्रोध | क्षमा |
| क्रेता | विक्रेता |
| कटुता | मधुरता |
| कुरूप | सुरूप |
| कुरूप | सुरूप, सुंदर |
| कमजोर | ताकतवर, बलवान |
| कीर्ति | अपकीर्ति |
| कृपण | दाता |
| कृत्रिम | प्रकृत |
| कंठस्थ | विस्मरण |
| किनारा | बीच |
| कर्मण्य | अकर्मण्य |
| कंपन | स्थिर |
| कबूलना | नकारना |
| कपटी | निष्कपट |
| कडवा | मीठा |
| कर्जदार | महाजन |
| कच्चा | पक्का |
| कुमार्ग | सुमार्ग |
| काम | आराम |
| काबिल | नाकाबिल |
| खुशी | गम |
| खरीद | बिक्री |
| खीझना | रीझना |
| ख्यात | कुख्यात |
| खंडन | मंडन |
| खरा | खोटा |
| खाद्य | अखाद्य |
| खगोल | भूगोल |
| खिलना | मुरझाना |
| खल | सज्जन |
| खुला | बन्द |
| खुशबू | बदबू |
| खुशकिस्मत | बदकिस्मत |
| खेद | प्रसन्नता |
हम विलोम शब्द 1000 (opposite words) की सूची में 250 से भी अधिक विलोम शब्द पढ़ चुके है।
ग और घ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| गर्म | ठंडा |
| गंदा | साफ |
| गतिरोध | निर्विरोध |
| गहरा | उथल |
| गंभीर | वाचाल |
| गलत | सही |
| गुरु | लघु |
| गँवाना | पाना |
| गौण | प्रमुख, प्रधान |
| गंभीर | सहज |
| गतिमान | स्थिर |
| गणनीय | अगणित |
| गाँव | शहर |
| गाढ़ा | पतला, तनु |
| गुण | अवगुण |
| गत | आगत |
| गुप्त | प्रकट |
| गेय | अगेय |
| गम्भीर | वाचाल |
| गोचर | अगोचर |
| गर्मी | सर्दी |
| गुरु | शिष्य |
| गृहस्थ | संन्यासी |
| गगन | पृथ्वी |
| ग्रस्त | मुक्त |
| गुण | दोष |
| गृही | त्यागी |
| गृहीत | त्यक्त |
| गमन | आगमन |
| ग्राम्य | शिष्ट |
| गणतन्त्र | राजतन्त्र |
| गद्य | पद्य |
| गरीब | अमीर |
| गीला | सूखा |
| गहरा | छिछला |
| गरल | सुधा |
| ग्राह्य | त्याज्य |
| घटना | बढना |
| घृणा | प्रेम |
| घरेलू | बाहरी |
| घटिया | बढ़िया |
| घन | तरल |
| घायल | दुरुस्त |
| घोषित | अघोषित |
| घटाव | जुड़ाव |
| घाटा | फायदा |
| घर | बाहर |
| घात | प्रतिघात |
| घमंड | विनय |
| घाटी | पर्वत |
| घटाव | जोड़ |
यह भी पढ़े: 1000+ पर्यायवाची शब्द
विलोम शब्द लिखिए (vilom shabd likhiye)
च और छ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| चर | अचर |
| चंचल | स्थिर |
| चढ़ाव | उतार |
| चोर | पुलिस |
| चपल | गंभीर |
| चौड़ी | संकरी, तंग |
| चाह | अनचाह |
| चेतन | अचेतन |
| चीर | साधु |
| चिन्मय | जड़ |
| चिंतित | निश्चिन्त |
| चाँदनी | अंधेरा |
| चिरन्तर | नश्वर |
| चढाव | उतार |
| चल | अचल |
| चतुर | मूर्ख |
| चमकदार | चमकहीन |
| चुस्त | ढीला |
| चालाक | बेवकूफ |
| चिर | अचिर |
| छाया | प्रकाश, रोशनी |
| छोटा | बड़ा |
| छल | निश्चल |
| छाँह | धूप |
| छूत | अछूत |
| छेद्य | अछेद्य |
| छली | निश्छल |
| छाया | धूप |
ज और झ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| जल | स्थल | जागरूक | उदासीन |
| जागृति | सुषुप्ति | जंगली | पालतू |
| जीवात्मा | परमात्मा | जटिल | सरस |
| जातीय | विजातीय | जेय | अजेय |
| जाति | कुजाति | जीवन | मरण |
| जंगम | स्थावर | ज्येष्ठ | कनिष्ठ |
| जन्म | मृत्यु | ज्योति | तम |
| जमीन | आसमान | जीव | निर्जीव |
| जाड़ा | गर्मी | जीत | हार |
| जाड़ा | गर्मी | जड़ | चेतन |
| जनता | सरकार | जवानी | बुढ़ापा |
| जाग्रत | सुषुप्त | जागरण | निद्रा |
| जय | पराजय | जल्द | देर |
| ज्वार | भाटा | जोड़ | घटाव |
| जीवित | मृत | ज्योतिर्मय | तमोमय |
| झगड़ा | मिलाप, मेल | झूठ | सच |
| झोंपड़ी | महल |

ट और ठ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| टल | अटल | टूटना | जुड़ना |
| टकसाली | सामान्य | टीका | भाष्य |
| ठीक | गलत | ठोस | तरल |
| ठंडा | गर्म | ठहरना | जाना |
| ठाठ | सादगी | ठौर | कुठौर |
ड़ और ढ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| डाल | पती | डाह | सद्भावना |
| डर | निडर | डिम्ब | अक्षोभ |
| डिम्भ | निराडम्बर | ढ़लना | चढ़ना |
विलोम शब्द सूची में विरूध्दार्थी शब्द हिंदी 500 से अधिक पढ़ चुके है।
त और थ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| तम | आलोक | तरल | ठोस |
| तीक्ष्ण | कुंठित | तृप्त | अतृप्त |
| तृषा | तृप्ति | तुकान्त | अतुकान्त |
| ताप | शीत | तीव्र | मन्द |
| तिमिर | प्रकाश | ताना | भरनी |
| तामसिक | सात्त्विक | त्याज्य | ग्राह्य |
| तुल | अतुल | तारीफ | शिकायत |
| तुच्छ | महान | तरुण | वृद्ध |
| तिक्त | मधुर | तटस्थ | पक्षपाती |
| तकलीफ | आराम | तपन | ठंडक |
| तृष्णा | वितृष्णा | त्यागी | स्वार्थी |
| तिमिर | प्रकाश | थलचर | जलचर |
| थोडा | बहुत | थोक | फुटकर |
| थोड़ा | बहुत |

द और ध से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| देव | दानव | दिन | रात |
| देय | अदेय | दोष | गुण |
| दाता | याचक | देर | जल्दी, सवेर |
| दक्षिण | वाम | दुर्जन | सज्जन |
| दास | स्वामी | दाता | सूम |
| दानव | देव | दिवा | रात्रि |
| दयालु | निर्दय | दृश्य | अदृश्य |
| देवत्व | दानवत्व | दुर्दान्त | शांत |
| दुराशय | सदाशय | दुष्ट | सज्जन |
| दूषित | स्वच्छ | दुःशील | सुशील |
| देवता | राक्षस | दुर्गन्ध | सुगन्ध |
| दुर्बल | सबल | दीर्घकाय | लघुकाय |
| दुर्लभ | सुलभ | दुत्कार | स्वागत |
| दुराचारी | सदाचारी | दानी | कंजूस |
| देश | विदेश, परदेश | दीर्घ | ह्स्व |
| दुरुप्रयोग | सदुप्रयोग | दंड | पुरस्कार |
| दृढ | विचलित | द्रुत | विलंबित |
| दुर्भाग्य | सौभाग्य | दोषी | निर्दोषी |
| धर्म | अधर्म | धनवान | दरिद्र, निर्धन |
| धूप | छाँव | धनी | निर्धन |
| धीर | अधीर | धृष्ट | विनीत |
| धरा | गगन | ध्वंस | निर्माण |
| धीरे | तेज़ |
न से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| नियमित | अनियमित | नीचा | ऊँचा |
| नगद | उधार | निश्छल | छली |
| निराकार | साकार | निषेध | विधि |
| नैसर्गिक | कृत्रिम | निगलना | उगलना |
| निन्द्य | वन्द्य | निश्चेष्ट | सचेष्ट |
| नरक | स्वर्ग | निश्चित | अनिश्चित |
| निर्गुण | सगुन | नर | नारी |
| निडर | कायर | नीरस | सरस |
| नख | शिख | निर्जीव | सजीव |
| न्याय | अन्याय | निर्जीव | सजीव |
| नफा | नुकसान | निरर्थक | सार्थक |
| नाम | अनाम | नमक हराम | नमक हलाल |
| नैतिक | अनैतिक | निद्रा | जागरण |
| नया | पुराना | नम | खुश्क, शुष्क |
| निर्धन | धनी | नकल | असल |
| नेकी | बदी | नकरात्मक | सकरात्मक |
| निडर | डरपोक | निरामिष | सामिष |
| निर्माण | विनाश | नास्तिक | आस्तिक |
| निजी | सार्वजनिक | निषिद्ध | विहित |
| नूतन | पुरातन | निर्दोष | सदोष |
| निराशा | आशा | नकली | असली |
| नेक | बद | निन्दा | स्तुति |
| निंदा | स्तुति | निकट | दूर |
| नित्य | अनित्य | निर्मल | मलिन |
| निरक्षर | साक्षर | निष्काम | सकाम |
| नगर | ग्राम | निर्दय | सदय |
| नश्वर | शाश्वत | नागरिक | ग्रामीण |
| निर्लज्ज | सलज्ज | न्यून | अधिक |
प और फ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| प्रसन्न | अप्रसन्न | पदोन्नति | पदावनति |
| पसंद | नापसंद | पोषण | कुपोषण |
| प्रमुख | गौण | प्यार | घृणा |
| पका | अधपका | प्राची | प्रतीची |
| प्राण | निष्प्राण | पानी | आग |
| प्रवेश | निकास | प्रसाद | विषाद |
| परार्थ | स्वार्थ | पुष्ट | अपुष्ट |
| प्रभावित | अप्रभावित | पता | खोज |
| पूर्व | अपूर्व | प्रात | साय |
| पवित्र | अपवित्र | प्रधान | गौण |
| पठित | अपठित | प्रारम्भिक | अन्तिम |
| पुरातन | नवीन | पूर्व | उत्तर |
| पेट | पीठ | प्रभु | दास |
| पाक | नापाक | परिचित | अपरिचित |
| पात्र | कुपात्र | पालक | संहारक |
| पतिव्रता | कुलटा | पूर्ववत | नूतनवत |
| पूर्ण | अपूर्ण | प्रकाश | अंधकार |
| प्रमुख | सामान्य | प्रलय | सृष्टि |
| पाप | पुण्य | पराया | अपना |
| पण्डित | मुर्ख | परमार्थ | स्वार्थ |
| पूर्णता | अपूर्णता | प्रज्ञ | मूढ़ |
| पूर्णिमा | अमावस्या | पुरुष | स्त्री |
| प्राचीन | नवीन | पतला | मोटा |
| पक्ष | विपक्ष | प्रेम | घृणा |
| प्रत्यक्ष | परोक्ष | प्रवृत्ति | निवृत्ति |
| प्रख्यात | अख्यात | प्रतिकूल | अनुकूल |
| प्रयोग | अप्रयोग | पराजय | जय |
| प्रारम्भ | अंत | प्रकट | गुप्त |
| प्रशंसा | निन्दा | परकीय | स्वकीय |
| प्राकृतिक | कृत्रिम | पंडित | मूर्ख |
| परतंत्र | स्वतंत्र | पाश्चात्य | पौर्वात्य |
| पुण्य | पाप | पूर्ववर्ती | परवर्ती |
| परिश्रम | विश्राम | प्रश्न | उत्तर |
| पतनोन्मुख | विकासोन्मुख | प्रजा | राजा |
| पुरस्कार | दण्ड | पतन | उत्थान |
| फैला | सिमटा | फायदा | नुकसान |
| फल | निष्फल | फूट | मेल |
| फूलना | मुरझाना |
ब और भ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| बलवान | बलहीन | बुराई | भलाई |
| बद्ध | मुक्त | बच्चा | बूढ़ा |
| बीमार | स्वस्थ, निरोग | बहिरंग | अन्तरंग |
| बर्बर | सभ्य | बद | नेक |
| बाढ़ग्रस्त | सूखाग्रस्त | बढ़िया | घटिया |
| बाढ़ | सूखा | बाह्य | अभ्यन्तर |
| बैर | प्रीति | बासी | ताजा |
| बुद्धिमता | मूर्खता | बंजर | उर्वर |
| बंधन | मुक्ति | बेगम | बादशाह |
| बहार | खिजान, पतझड़ | भूलोक | द्युलोक |
| भला | बुरा | भोग्य | अभोग्य |
| भारी | हल्का | भोगी | योगी |
| भद्र | अभद्र | भूलना | याद करना |
| भू | अम्बर | भूगोल | खगोल |
| भूत | भविष्य | भौतिक | आध्यात्मिक |
| भाव | अभाव | भय | निर्भय |
| भेद | अभेद | भिखारी | दाता |
म से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| मंगल | अमंगल | माता | पिता |
| महंगा | सस्ता | मनुज | दनुज |
| मोक्ष | बंधन | मान | अपमान |
| मानव | दानव | मित्र | शत्रु |
| मूक | वाचाल | मलिन | निर्मल |
| मालिक | नौकर | मौखिक | लिखित |
| मुख | पृष्ठ | मृत्यु | जन्म |
| महात्मा | दुरात्मा | मानवता | दानवता |
| मनुष्यता | पशुता | मृदुल | रुक्ष |
| मीठा | कड़ुवा | मेहनती | आलसी |
| मुनाफा | नुकसान | मरण | जीवन |
| मिलन | विरह | मधुर | कटु |
| मुमकिन | नामुमकिन | मानक | अमानक |
| मृदुल | कठोर | मिथ्या | सत्य |
| मसृण | अमानवीय | मर्त्य | अमर |
| मृत | जीवित | मितव्यय | अपव्यय |
य और र से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| योग्य | अयोग्य | योग | वियोग |
| यथार्थ | कल्पित | यश | अपयश |
| योगी | भोगी | युद्ध | शांति |
| राजतन्त्र | जनतन्त्र | रचना | ध्वंस |
| राह | बेराह | राजा | रंक, रानी |
| रक्षक | भक्षक | रिक्त | पूर्ण |
| रत | विरत | रोज़गार | बेरोज़गा |
| राम | रावण | राग | द्वेष |
| रुचि | अरुचि | रंगीन | रंगहीन |
| रुग्ण | स्वस्थ | रहित | सहित |
| रात | दिन | रूपवान | कुरूप |
| रात्री | दिवस | रचना | विनाश |
| रागी | विरागी |

ल और व से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| लौह | स्वर्ण | लहू | पसीना |
| लघुता | बडप्पन | लम्बाई | चौडाई |
| लोभ | संतोष | लुप्त | व्यक्त |
| लघु | गुरु | लोभी | संतोषी |
| लवण | शर्करा | लब्ध | अनुपलब्ध |
| लड़ाई | सुलह | लौकिक | अलौकिक |
| लड़का | लडकी | लेन | देन |
| लगातार | रुक-रुककर | लक्षणा | अभिधा |
| लक्ष्य | अलक्ष्य | लचीलापन | कड़ापन |
| लिप्त | अलिप्त | लाभ | हानि |
| लम्ब | आधार | लायक | नालायक |
| लम्बा | ठिगना | लिखित | अलिखित |
| विस्तार | संक्षेप | विनय | अविनय |
| वरदान | अभिशाप | विश्वास | संदेह |
| विद्या | अविद्या | व्यवहारिक | अव्यवहारिक |
| विशिष्ट | साधारण | वैतनिक | अवैतनिक |
| विकीर्ण | संकीर्ण | विपन्न | सम्पन्न |
| व्यर्थ | अव्यर्थ | विकर्ष | आकर्ष |
| विसर्जन | सर्जन | वैमनस्य | सौमनस्य |
| विशेष | सामान्य | वक्र | सरल |
| वीरान | आबाद | वृद्धि | हास्र |
| विधि | निषेध | व्यय | आय |
| विवाद | निर्णय | विरत | निरत |
| विपत्ति | सम्पत्ति | वन्य | पालित |
| विनाश | निर्माण | विदुषी | अज्ञानी |
| विरह | मिलन | विश्लेषण | संश्लेषण |
| विमुख | सम्मुख | विशालकाय | क्षीणकाय, लघुकाय |
| वादी | प्रतिवादी | विक्रय | क्रय |
| विख्यात | कुख्यात | विशलेषण | संश्लेषण |
| वियोग | संयोग | व्यस्त | अव्यस्त |
| व्यास | समास | वसंत | पतझड़ |
| वीर | कायर | विशुद्ध | दूषित |
| विद्वान | मूर्ख | वन | मरु |
| विपद | सम्पद | विशिष्ठ | साधारण |
| विषाद | आहद | विष | अमृत |
| विरोध | समर्थन | विनीत | उद्धत |
| विजय | पराजय | विषम | सम |
| वृद्ध | तरुण | विवाद | निर्विवाद |
| व्यक्त | अव्यक्त | वृहत | लघु |
| वृष्टि | अनावृष्टि | व्यष्टि | समष्टि |
| विकास | पतन | विधवा | सधवा |
| विस्तृत | संक्षिप्त |
श, श्र और ष से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| शुभ | अशुभ | श्यामा | गौरी |
| शकुन | अपशकुन | शरण | अशरण |
| शांत | आतुर | शोर | शांन्ति |
| शीत | उष्ण | शोषक | पोषक |
| शूर | कायर | शहरी | ग्रामीण |
| शासक | शासित | शुष्क | आर्द्र |
| शान्ति | क्रान्ति | शुक्ल | कृष्ण |
| शत्रु | मित्र | श्लील | अश्लील |
| शयन | जागरण | शोषण | पोषण |
| शक्तिशाली | शक्तिहीन | शिख | नख |
| शाश्वत | क्षणिक | शुचि | अशुचि |
| शिष्य | गुरु | शिव | अशिव |
| शोक | हर्ष | श्रद्धा | घृणा |
| श्वेत | श्याम | श्रव्य | दृश्य |
| श्रम | विश्राम | श्रीगणेश | इतिश्री |
| श्रोता | वक्ता | षंड | मर्द |
| षंडत्व | पुंसत्व | शेर | शेरनी |
स और ह से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| सजीव | निर्जीव | सक्रिय | निष्क्रय |
| सुख | दुःख | सदाचार | दुराचार |
| सकर्म | निष्कर्म | सकाम | निष्काम |
| सन्तोष | असन्तोष | संघटन | विघटन |
| साक्षर | निरक्षर | सुसंसगति | कुसंगति |
| स्वामी | सेवक | सक्षम | अक्षम |
| सुदूर | अदूर | स्वप्न | जागरण |
| स्वाधीन | पराधीन | सुगम | दुर्गम |
| सुपुत्र | कुपुत्र | सभ्यता | बर्बरता |
| सित | असित | साहसी | कायर |
| सौन्दर्य | कुरूपता | सात्विक | तामसिक |
| सुबुद्धि | कुबुद्धि | सुलझाव | उलझाव |
| सुविधा | असुविधा | समस्या | समाधान |
| ससीम | असीम | सुकर | दुष्कर |
| संबंध | असंबंध | सुभग | दुभग |
| सुकाल | अकाल | सूक्ष्म | स्थूल |
| स्थिर | चंचल | सदय | निर्दय |
| सुपरिणाम | दुष्परिणाम | सभ्य | निर्भय |
| सशंक | निश्शंक | समष्टि | व्यष्टि |
| स्वजाति | विजाति | संयोग | वियोग |
| स्वदेश | विदेश | संतोष | असंतोष |
| साकार | निराकार | सुजन | दुर्जन |
| सफल | असफल, विफल | सरल | कठिन |
| स्वतन्त्रा | परतन्त्रा | सजल | निर्जल |
| संन्यासी | गृहस्थ | सुपथ | कुपथ |
| सत्कर्म | दुष्कर्म | सखा | शत्रु |
| सबाध | निर्बाध | सलज्ज | निर्लज्ज |
| सामान्य | विशिष्ट | संगत | असंगत |
| सहयोग | असहयोग | सचेत | अचेत |
| संतुष्ट | असंतुष्ट | सामिष | निरामिष |
| सृष्टि | संहार | संग्रह | त्याग |
| संग | असंग | सुसंगति | कुसंगति |
| सौभाग्य | दुर्भाग्य | सूना | भरा |
| सुर | असुर | सावधान | असावधान |
| सम्मुख | विमुख | सुन्दर | असुंदर |
| सहयोगी | प्रतियोगी | सम्मान | अपमान |
| साधु | असाधु | संधि | विच्छेद, विग्रह |
| सनाथ | अनाथ | संकीर्णि | विस्तीर्ण |
| सभ्य | असभ्य | सौम्य | असौम्य |
| सपूत | कपूत | संग | निःसंग |
| स्पष्ट | अस्पष्ट | सदाचारी | कदाचारी |
| सुमति | कुमति | सत्य | असत्य |
| समूल | निर्मल | स्वस्थ | अस्वस्थ |
| सुशील | दुःशील | स्तुति | निन्द |
| सविकार | निर्विकार | संकोच | असंकोच |
| सर्द | गर्म | समझदार | नासमझ |
| स्वाभाविक | अस्वाभाविक | स्पृश्य | अस्पृश्य |
| सुकृति | दुष्कृति | सुपात्र | कुपात्र |
| सुगंध | दुर्गन्ध | सार्थक | निरर्थक |
| समास | व्यास | संकल्प | विकल्प |
| स्वार्थ | निस्वार्थ | स्वदेशी | परदेशी |
| सुस्त | चुस्त | सुबह | शाम |
| सबल | निर्बल, दुर्बल | सम | विषम |
| सरस | नीरस | सुलभ | दुर्लभ |
| सापेक्ष | निरपेक्ष | स्मरण | विस्मरण |
| संश्लिष्ट | विश्लिष्ट | संकीर्ण | उदार |
| सामायिक | असामयिक | सत | असत |
| सच | झूठ | सुकर्म | कुकर्म |
| स्वल्पायु | चिरायु | सम्बद्ध | असम्बद्ध |
| संक्षेप | विस्तार | सभय | निर्भय |
| संत | असंत | सगुण | निर्गुण |
| सुधा | गलत | स्थावर | जंगम |
| सच्चरित | दुश्चरित | स्वकीया | परकीया |
| सहज | कठिन | सन्मार्ग | कुमार्ग |
| स्वच्छ | मलिन | स्वीकृति | अस्वीकृति |
| स्वधर्म | विधर्म | सद्वृत | दुवृत |
| साहस | साहसहीन | सृष्टि | प्रलय |
| सादर | निरादर | समाज | व्यक्ति |
| सम्पद | विपद | सदाचार | दुराचार |
| सदाशय | दुराशय | सत्कार | तिरस्कार |
| सुरक्षित | असुरक्षित | हित | अहित |
| हानि | लाभ | हर्ष | शोक |
| हटाना | लगाना | हँसना | रोना |
| हिंसा | अहिंसा | ह्रस्व | दीर्घ |
| हास | रुदन | हार | जीत |
क्ष, त्र और ज्ञ से शुरू होने वाले विलोम शब्द
| शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
| क्षर | अक्षर | क्षणिक | शाश्वत |
| क्षम | अक्षम | क्षमा | दण्ड |
| क्षम्य | अक्षम्य | क्षुद्र | विशाल |
| क्षुद्र | महत | क्षमा | क्रोध |
| ज्ञान | अज्ञान | ज्ञानी | अज्ञानी |

विलोम शब्द पीडीऍफ़ (Vilom Shabd in Hindi PDF)
हमने यहाँ पर आपकी सुविधा के लिए विलोम शब्द 1000 pdf download उपलब्ध की है। आप इसे आसानी से डाउनलोड करके अपने प्रोजेक्ट आदि के लिए प्रयोग में काम में ले सकते है।
विलोम शब्द बुक (Vilom Shabd in Hindi Book)
यदि आप विलोम शब्द की बुक खरीदना चाहते है तो हम यहाँ पर लिंक दे रहे हैं, जिससे आप आसानी से घर बैठे मंगवा सकते है।
प्रतिदिन काम में आने वाले विलोम शब्द (अभ्यास के लिए)
दोस्त का विलोम शब्द बताइए?
दुश्मन
शेर का विलोम शब्द (sher ka vilom shabd) बताइए?
शेरनी
जमीन का विलोम शब्द (jameen vilom shabd) बताइए?
आसमान
विशाल का विलोम शब्द (vishal ka vilom shabd) बताइए?
क्षुद्र
माता का विलोम शब्द बताइए?
पिता
सूम का विलोम बताइए?
दाता
ऊपर का विलोम शब्द बताइए?
नीचे
राम का विलोम शब्द (ram ka vilom shabd) बताइए?
रावण
बलवान का विलोम शब्द बताइए?
निर्बल
बूढ़ा का विलोम शब्द बताइए?
जवान
परी का विलोम शब्द (pari ka vilom shabd) बताइए?
राक्षसी
रोज का विलोम शब्द (roj ka vilom shabd) बताइए?
कभी-कभार
ज्यादा का विलोम शब्द (jyada ka vilom shabd) बताइए?
कम
व्यक्ति का विलोम शब्द (vyakti ka vilom shabd) बताइए?
समाज
प्रकाश का विलोम शब्द (prakash ka vilom shabd) बताइए?
अँधेरा
काला का विलोम शब्द बताइए?
गोरा
सुरक्षित का विलोम शब्द बताइए?
असुरक्षित
संध्या का विलोम शब्द बताइए?
उषा
ठीक का विलोम शब्द बताइए?
गलत
विपुल का विलोम शब्द (vipul ka vilom shabd) बताइए?
स्वल्प
बलशाली का विलोम शब्द (balshali ka vilom shabd) बताइए?
बलहीन
महिला का विलोम शब्द (mahila ka vilom shabd) बताइए?
पुरुष
जीवित का विलोम शब्द (jeevit ka vilom shabd) बताइए?
मृत
नौकर का विलोम शब्द बताइए?
मालिक
नि:स्वार्थ का विलोम शब्द बताइए?
स्वार्थ
खुशबू का विलोम शब्द बताइए?
बदबू
हम का विलोम शब्द बताइए?
हम
निम्न का विलोम शब्द बताइए?
उर्ध्व, उच्च, श्रेष्ठ
देवता का विलोम शब्द बताइए?
असुर
संग्रह का विलोम शब्द बताइए?
फैलाव, वितरण, विभाजन, व्यवस्था
आराम का विलोम शब्द बताइए?
तकलीफ़
अतुल का विलोम शब्द बताइए?
तुल
FAQ
शेर का विलोम शब्द शेरनी होता है।
विशाल का विलोम शब्द क्षुद्र है।
सूम का विलोम शब्द दाता है।
बलवान का विलोम शब्द बलहीन या कमजोर होता है।
जमीन का विलोम शब्द आसमान होता है।
निष्कर्ष
हमने यहां पर विलोम शब्द शेयर किये है। हम उम्मीद करते हैं आपको यह जानकारी पसंद आई होगी, इसे आगे शेयर जरुर करें। इससे जुड़ा कोई सवाल या सुझाव है तो कमेंट बॉक्स में जरुर बताएं।
अन्य हिन्दी महत्वपूर्ण व्याकरण
Very nice website.
It website is very useful and important.
Thank you.